Odkryj Tylicz

Odkryj Tylicz w Polsce

Tylicz to polska wioska turystyczna, choć dawniej był miastem na szlaku handlowym, pomiędzy Polską w Węgrami, i już w XI wieku istniałą tu osada zwana Ornawa. Tylicz położony jest w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w pobliżu słynnego kurortu uzdrowiskowego Krynicy-Zdrój, który cieszy się ogromnym powodzeniem, ze względu na walory lecznicze, a także atrakcje sportowe, wspaniałe trasy narciarskie, górskie ścieżki turystyczne i rowerowe. Tylicz, to stare historyczne miasto, które prawa miejskie uzyskało przed 1325 rokiem, w 1336 Tylicz został królewskim miastem króla Kazimierza Wielkiego, w 1391 roku podarowany przez króla Władysława Jagiełłę biskupstwu krakowskiemu, w 1410 Tylicz został spalony przez Węgrów, pod dowództwem Ścibora ze Ściborzyc,  ponownie w 1612 roku otrzymał prawa miejskie nadane przez biskupa Piotra Tylickiego, stąd już obecna nazwa Tylicz. Miasto Tylicz otrzymało prawo do cotygodniowego targu i czterech okolicznościowych jarmarków rocznie i nowy herb, więc, jak widać, w czasach średniowiecznych, nie było też łatwo...pod władzą kościoła. Ciężka praca i upór Tyliczan, przyczynił się do powstania w 1627 roku Cechu Rzemiosł Wszelakiego, w 1637 roku powstaje szpital dla ubogich. W latach 1769 - 1770 stacjonowali tu konfederaci barscy. Ciemną stroną władzy kościelnej było spalenie 12 kwietnia 1763 roku na wzgórzu Szubienica spalono na stosie Orynie Pawliszankę za czarowanie i bałwochwalstwo, stąd czasem w nocy miejscowi mówią, że Orynia przemyka na swojej miotle, w poszukiwaniu sprawiedliwości, ale jest dobrą duszą, którą do dzisiejszych czasów kościół katalicki nie przywrócił do łask, stąd ponoć biedna dusza nie może znaleźć swojego miejsca. Pod koniec XII wieku do Tylicza napływają pierwsi koloniści żydowscy, przynosząc nowoczesność, technikę, ale także lichwę i wyzysk. Na początku XX wieku w Tyliczu powstaje straż pożarna, ale zubożali ludzie przez zabory, wojny i ucisk, a także dominację żydowską, uciekają z Tylicza w poszukiwaniu chleba,  a więc w 1934 zdegradowano Tylicz do wioski, w związku z dużą emigracją do Stanów Zjednoczonych, Francji, i oczywiście do Krakowa. Podczas kampanii wrześniowej, to nie Niemcy pierwsi wkroczyli do Tylicza, ale sprzymierzona armia słowacka z Niemcami, posiadająca wozy pancerne, przeciwko bohaterskim wojskom polskim, które odparły nikczemny atak wojsk słowackich. W czasie II wojny światowej polska partyzantka AK, organizowała liczne ataki na Słowację, rozbrajając i napadając na słowackich zdrajców, po sąsiedzku, co nie było dziwne, bo przecież Słowacja była sprzymierzona z Niemcami, i sama zaatakowała Polskę, choć było wiadomo, że i tak Niemcy przejmują panowanie na tych terenach. 
Po II wojnie światowej, Tylicz została gromadą, czyli skupiał kilka wsi Tylicz, Monchaczka Niżna i Muszynka, tworząc najniższą strukturę władz w postaci Gromadzkiej Rady Narodowej. W 1966 roku dla Tylicza był to piękny czas, ponieważ obchodził swoje 600-lecie. Do Tylicza przyjeżdża coraz więcej turystów i chciało tu nie tylko wypoczywać, ale także rozpoczęły się liczne turystyczne inwestycje, w 1973 pierwsze powstała gmina, ale 1975 włączono Tylicz do uzdrowiskowej gminy Krynica, co spowodowało, że Tylicz zaczął się rozwijać turystycznie. W 1992 roku powstała rozlewnia wód mineralnych Multi Vita, w 2004 powstał Park Zdrojowy, w 2007 gimnazjum im. Jana Pawła II, działa także Państwowe Gospodarstwo Rolne, ośrodek hodowli zarodowej Tylicz. 
Na dzień dzisiejszy Tylicz należy do miasta Krynicy-Zdrój jako turystyczna wioska Tylicz, o bogatej historii i doskonałych warunkach turystycznych do wypoczynku, zarówno dorosłych, jak i również dzieci i młodzieży. 
Tylicz cieszy się zainteresowaniem turystów, ze względu na występujące tu źródła wód mineralnych i liczne odwierty wód typu szczawa. Jest też rozlewnia wód mineralnych i ekshalacje dwutlenku węgla Mofeta Tylicz.
Dwa źródła zabudowane są stylowymi pijalniami: Źródło Bradowiec oraz Zdrój Główny w Parku Zdrojowym.
Na południe od Tylicza znajduje się malowniczy przełom rzeki Muszynki, to tutaj znajduje się początek ścieżki edukacyjno-przyrodniczej Na Rakowsku.
Tylicz położony jest 6 km na wschód od Krynicy, u zbiegu rzeki Muszynka (Tyliczanka) i uchodzącego do niej potoku Mochnaczka. Znajduje się na granicy dwóch znanych regionów turystycznych: Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego.
Przez wioskę przebiega krajowa trasa nr 75, i wiedzie między innymi do pobliskiej Słowacji, kiedyś do przejścia granicznego Muszynka-Kurov ze Słowacją na Przełęczy Tylickiej (683 m n.p.m.).
 

Co warto zobaczyć w wiosce turystycznej Tylicz?

• Herby Tylicza  w 1612 r. biskup Tylicki nadał miejscowości razem z prawami miejskimi herb. Przedstawiał on dwie głowy patronów miasta św. Piotra i św. Pawła. Obecnie Tylicz używa herbu przedstawiającego insygnia biskupie z Ewangelią.
• Park Zdrojowy z pijalnią wód Zdrój Główny
• Źródło Bradowiec
• Żródło Wędrowców
• Źródło nr 21 przy ścieżce edukacyjnej Na Rakowsku
• ścieżka edukacyjno-przyrodnicza Na Rakowsku
• przełom rzeki Muszynki
• szlak Konfederatów Barskich
• tor gokartowy
• Mofeta Tylicz
• wzgórze Szubienica
• Muzeum Dziejów Tylicza
• Fama Lama
• Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyliczu - drewniany kościół parafialny z 1612 roku, zabytek pierwszej klasy
• Cerkiew św. Kosmy i Damiana w Tyliczu - dawna cerkiew grekokatolicka z 1743 roku z zachowanym wyposażeniem cerkiewnym
• Pomnik Kazimierza Pułaskiego, na 650 lecie Tylicza
• Centrum Narciarskie Master-Ski w Tyliczu
• Góra Szwarcowa z 3 wyciągami orczykowymi

Redakcja: www.gazetaturystyczna.pl